Tarihi açıdan bakıldığında oldukça geniş bir tarihe sahiptir. Birçok medeniyete ve kavimlere ev sahipliği yapmış olan bölge tarih hakkında birçok bilgiye ulaşılmasına olanak sağlamıştır. İlçeye yerleşmenin M.Ö.2000’li yıllarda olduğu tahmin edilmektedir. Bölge de izlerine rastlanan ilk medeniyet Hititlerdir. Bölgede Hititlerin yaşadığı ile ilgili birçok bulguya rastlanmıştır. Böyle uzun bir süre boyunca Hitit medeniyeti ile anılmıştır. MÖ 628 bu bölge için oldukça önem taşımaktadır. Denize yakın olması sebebiyle deniz ticaretinin yapıldığı bölgeler arasında tarihte yerini almıştır. Özellikle mısır ile deniz ticaretinin bu bölge aracılığı ile yapıldığı bilinmektedir. Bölgenin yönetildiği kalenin kalıntıları ilçe içerisinde mevcuttur. Birçok ziyaretçi bu kale kalıntılarını görmek amacıyla ilçeyi ziyaret etmektedir.
Uzun bir süre boyunca yunan yönetiminde kalan bölge M.Ö. 197'de Antiokhos sebebiyle roma imparatorluğuna geçmiştir. Roma kralının hastalanarak Selinus limanına geldiği ve bölgede yaşayan bir tüccarın evinde kaldığı bilinmektedir. Kral uzun bir süre tüccarın evinde kalmış olsa da iyileşememiş ve sonrasında ölmüştür. Roma kralının oğlunun bölgeye gitmesi ve cenazeyi alması sonrasında bölge uzun bir süre Traianapoli adı ile anılmıştır. Mezar anıtın dikilmesi sonrasında bu serüven son bulmuştur. Bu konu ile ilgili birçok araştırma yapılmış ve doğruluğu ile ilgili kanıtlara rastlanmıştır. Roma imparatorluğunun hâkimiyeti MÖ I. Yüzyılda başlamış ve VI. Yüzyıla kadar sürmüştür.
Bu süreç sonrasında Bizans egemenliğine giren bölge uzun süre Bizans’ın hakimiyeti altında kalmıştır. Birçok medeniyete ev sahipliği yapması sebebiyle tarihi eser sayısı oldukça fazladır. Yapılan arkeolojik çalışmalar Bizans imparatorluğunun bölgede yaşadığı süre ile ilgili birçok detaya ulaşılmasına sebebiyet vermiştir. Bu süreç sonrasında 12. yüzyılın ilk yarısında Kilikya Ermeni Krallığı'na bağlanmıştır. 1225 yılındaki Anadolu Selçuklu egemenliğine girmiştir. Anadolu beylikleri dönemi bölgede 1335 yılında tam anlamıyla görülmeye başlanmıştır. Antalya ve civarı olan bölgeler teke beyliğinde kalmıştır. Kalan bölgeler içerisinde günümüzde ki adı ile Gazipaşa ilçesi de bulunmaktadır.
Fatih Sultan Mehmet’in hüküm sürdüğü dönemde deniz komutanı yardımı ile böyle Osmanlı topraklarına dahil edilmiştir. 1470 yılında Alanya, 1472 yılında ise Selinti Osmanlı devletinin hakimiyetine girmiştir.
Gazipaşa Coğrafyası
Adını Atatürk’ten almış olan Antalya iline bağlı bir ilçedir. Akdeniz kıyısında yer alan Gazipaşa ilçesi Antalya’nın 180km doğusunda yer almaktadır. İlçenin kıyı şeridi uzunluğu 50 km’dir. Toroslarla çevrili bir ilçedir. Gezip görülecek yerlerin sayısı oldukça fazladır. Yüzölçümü 931 km2’dir. Ormanlar ile kaplı vadiler bulunmaktadır.
Gazipaşa Ekonomisi
İlçede modern tarım teknikleri kullanılmaktadır. Yüksek gelir elde edilebilecek tarım ürünleri yetiştirilmektedir. Pamuk, turunçgil, yerfıstığı ve muz bölgede en çok yetiştirilen tarım ürünlerindendir. Balıkçılık yapılmaktadır, fakat bu durum bölge ekonomisini etkileyecek düzeyde değildir. Balıkçılık ve hayvancılık bölgede yaşayan halkın temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik uğraşlarındandır. Bölgede bant ve kuvars yatakları bulunmaktadır. Her ne kadar günümüzde tarım ve hayvancılık üzerine kurulu bir ekonomi olsa da turizm acısından gelişmektedir.
Gazipaşa Yaylaları
Gazipaşa bölgesi yaylaları ile bilinen bölgelerden bir tanesidir. Türkmen yaşayışı ile bağdaştırılan yaylalar bölgede oldukça yaygındır. Yaylalara çıkmak ve dolaşmak eskiye oranla günümüzde çok daha kolaydır. Ulaşımın kolay olması sebebiyle özellikle doğaseverler tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir. Maha yaylası bölgenin en sevilen yaylalarından biridir.
Gazipaşa Antik Kentleri
Serde / Syedra
Syedra antik kenti ilçe için oldukça önemlidir. Serde çayının soğusu Kilikya toprakları olarak bilinmektedir. Bu sebeple serde Gazipaşa’ ya bağlı olarak gösterilmektedir. Birçok kaynakta yer alan bu bilgi yapılan arkeoloji çalışmalar ile taçlanmıştır. Yapılan arkeolojik çalışma sonrasında Helenistik döneme ait birçok eşyaya ulaşılmıştır. Süs eşyaları, kaplar, tarım için kullanılan malzemeler bölge tarihi ve çağ yaşantısı ile ilgili bilgi vermiştir. Kentte sütunlu caddeler, hamamlar, tapınaklar, agora, şenlik alanları ve tiyatro bulunmaktadır. Konuyla ilgili çalışmalar günümüzde de devam etmektedir.
Aydap / İoatape
Kentin Gazipaşa’ ya uzaklığı 10km’dir. Ulaşımı kolay antik kentlerden biri olan Aydap (İoatape) eski sahil karayolu üzerinde yer almaktadır. Kent adını Kommagane kralı 4. Antiochus'dan almıştır. Günümüzde sadece kalıntıları bulunan kent geçmişte oldukça görkemli görünmekteydi. Tahrip olması sebebiyle net bilgiler vermese de, kent Roma ve Bizans imparatorluğu izleri taşımaktadır. Özellikle sur duvarları ve kale içerisinde kullanılan süslemeler bu durumu kanıtlamaktadır.
Antik Selinus Kenti
Antik Selinus Kenti Gazipaşa ilçesinde yer alan günümüzde kalıntıları kalmış bir kenttir. Bir tepenin ve yamacının üzerine kurulmuş olan kentin akropolü tepede kurulmuştur. Bunun sebebi soylu aileleri korumaktır. Akropolün tepede kurulmasının en büyük sebebi oluşabilecek bir kargaşa veya isyan durumunda soylu halkı korumaktır. Antik kentlerde sıklıkla rastlanan bu özellik Antik Selinus Kenti içinde geçerli olmuştur. Kentin diğer yapıları sahilde veya yamaçta yer almaktadır. Bu kesimlerde ise yerli halk hayatlarını idame ettirmiştir. Selçuklu Köşkü ve su kemeri de nekropolün içerisin de yer almaktadır. Akropolün içerisinde sarnıç ve kilise yer almaktadır. Bu yapılar günümüzde oldukça önemlidir. Turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği kent Kilikya bölgesinin en önemli yeridir.
Antiochia Am Kragos / Güney Kalesi
Gazipaşa ilçesine 18 km uzaklıkta yer almaktadır. Güney köyünde yer alması sebebiyle yerli halk tarafından güney kalesi olarak anılmaktadır. Deniz seviyesinden 300 m yüksekte yer alan kent dik bir araziye sahiptir. Günümüzde sadece kalıntılarına ulaşılmış olan kenttin nekropol alanı, sütunlu caddeleri kilise, hamam, agora ve anıtsal yapıların kalıntıları bulunmaktadır. Tarihle ilgili detaylı bilgiler verilmesine sebep olan kent roma ve Bizans dönemlerine ait izler taşımaktadır. Böyle aynı zamanda nohut yeri olarak da bilinmektedir.
Kaynak: www.antalyagezirehberi.net
