TSSB, travmatik olaydan sonra birkaç gün veya hafta içinde ortaya çıkabileceği gibi, aylarca veya yıllarca sonra da ortaya çıkabilir. TSSB'nin başlıca belirtileri şunlardır:
- Travmatik olayın tekrar tekrar hatırlanması veya rüyalarda görülmesi
- Travmatik olayla ilgili düşüncelerden kaçınma
- Travmatik olayla ilgili duygulardan kaçınma
- Travmatik olayla ilgili hissetme veya tepki verme konusunda güçlük çekme
- Uyku bozuklukları
- Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü
- Sürekli endişe ve tedirginlik
- Aşırı irkilme
- Ölüm korkusu
- Sosyal izolasyon
- Suçluluk ve utanç duyguları
TSSB, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Bu durum, kadınların travmatik olaylara daha fazla maruz kalması ile açıklanabilir.
TSSB, kişinin günlük hayatını önemli ölçüde olumsuz etkileyebilir. İşte, okulda, ilişkilerde ve sosyal hayatta sorunlara yol açabilir. TSSB'nin tedavisinde, psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte kullanılabilir.
Psikoterapi
Psikoterapi, TSSB'nin tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Psikoterapide, kişi travmatik olayı yeniden yaşamasını sağlamak ve olayın zihninde ve bedeninde bıraktığı olumsuz etkileri azaltmak hedeflenir. Psikoterapide kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
- Bilişsel davranışçı terapi: Bu terapi yönteminde, kişinin travmatik olay hakkındaki düşünceleri ve duyguları değiştirilmeye çalışılır.
- EMDR: Bu terapi yönteminde, kişinin travmatik olayı yeniden yaşamasına ve olayın zihninde ve bedeninde bıraktığı olumsuz etkileri azaltmasına yardımcı olmak için göz hareketleri kullanılır.
İlaç tedavisi
İlaç tedavisi, TSSB'nin tedavisinde psikoterapiye ek olarak kullanılabilir. İlaç tedavisinde kullanılan başlıca ilaçlar şunlardır:
- Antidepresanlar: Antidepresanlar, TSSB'nin başlıca belirtilerinden biri olan depresyonu tedavi etmek için kullanılır.
- Anksiyolitikler: Anksiyolitikler, TSSB'nin başlıca belirtilerinden biri olan anksiyeteyi tedavi etmek için kullanılır.
Travma sonrası stres bozukluğu ile başa çıkmak için neler yapılabilir?
- Travmatik olayın ardından mümkün olduğunca erken bir şekilde profesyonel yardım alın.
- Travmatik olayla ilgili düşüncelerden ve duygulardan kaçınmamaya çalışın.
- Travmatik olayla ilgili anılarınızı konuşmak için güvendiğiniz kişilerle vakit geçirin.
- Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin.
- Uyku düzeninizi sağlayın.
- Düzenli olarak egzersiz yapın.
- Stresi azaltacak yöntemler bulun.
- Sosyal izolasyondan kaçının.
Travma sonrası stres bozukluğu, tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Erken tanı ve tedavi ile TSSB'nin olumsuz etkileri azaltılabilir.
