Sevgili okuyucularım bu hafta yaşlılık ve bilgelik hakkında sizlerle birlikteyim. Bu yazıyı kaleme alma sebebim öncelikle geçtiğimiz günlerde yapılan Amerikan seçimlerinde iki güçlü aday Biden (78) ve Trump (74)’ın yaşlarının ileri seviyede olması bu iki genç delikanlının ülkeleri için daha doğrusu dünya liderliği için yaptıkları kapışmayı tüm dünya merakla izlemesi oldu.
Tüm toplumlarda yaşlanma ve yaşlılık ile ilgili bakış açısı farklılık gösterse de çoğunlukla yaşlı denilince; bakıma muhtaç, mutsuz, inatçı, geçimsiz, değişime kapalı, yalnız ve sosyal ilişkileri zayıflamış bir birey akla gelmektedir. Oysa ki bilgi, deneyim konusunda ileri yaştaki birçok kişi bir bilgedir.
Bu anlamda genç nesillere bilge kişilerin kendi bilgi ve deneyimlerini aktarması açısından önemli buluyorum. Öyle ki yaşam içinde deneyimledikleri sosyal, ekonomik ve kültürel pratik bilgileri üreticiler ile buluşturduklarında çok fazla yarar sağladığı gözlemlenmektedir.
Toplumlarda yaşlı bilge kişilerin yaşam olaylarını, deneyimlerini, pratik bilgilerini genç kuşaklara aktararak onlara rehberlik etmeleri önemli. Unutmayalım ki bilgelik bir bakıma başkalarıyla etkileşime dayalı üretkenlikle ortaya çıkan bir durumdur.
Örneğin benim memleketim Antalya da çiftçilik yapan bir babanın çocuklarına ve torunlarına kendi deneyimlerini aktarması o bireylerin bu işi yapmasa bile bu edindikleri bilgiler ile ‘domatese hormon yapılmadığını’, dometesin döllenmesi için arı’nın bu işlemi yaptığını kolaylıkla bilebilir ve bilmeyen kişilere bunu birebir aktarabilir. Bazen çiftçilikte pratik bilginin teorik bilgiden bile daha yarar sağlandığı aşikardır.
Bu pratik bilgiler sadece çiftçilikte değil, tüm mesleklerde önemlidir. Örneğin bizim Psikoloji bölümü hocalarımızdan aldığımız tüm bilgiler onların bize aktardığı tüm deneyimler bizim meslekte uzmanlaşma yolculuğumuz için çok fazla yarar sağlayan bilgilerdir.
Evet sevgili okuyucularım bu hafta iki genç delikanlının dünya liderliğinde kapışmaları bana bu yazıyı yazdırdı. Toplumumuzda bazen yaşlı kişilerin bir köşeye çekilip etliye sütlüye karışmamasını isteyebiliyoruz oysa ki onlar yaşayan bir bilge bazen bir kütüphane de bile zor bulabileceğimiz bilgiler ile bizi şaşırtacak kadar bilgeler…
Haydi onların dizinin dibine oturup güzel deneyimlerinden yaralanalım…
Bu arada bazı haberlere göre, seçimi kaybeden Trump’a Beyaz Saray deneyimlerini kitaplaştırması için milyar dolarlarla ifade edilen teklif aldığı yazıldı.
Diyeceğim o ki sevgili 70 yaş üzeri gençler, deneyimlerinizin çok değerli olduğunu ve toplum için daha çok rehberlik edeceğinizin farkına varın…
Yazıma Unesco’nun yaşlılık tanımı ile sonlandırmak istiyorum bakın bakalım Unesco’nun tanımına göre yaşınızdan daha mı yaşlı, ya da daha mı gençsiniz:
‘‘Bir insan konfor alanından çıkamıyorsa yaşlıdır.’’
Yani yeni şeyler öğrenmiyorsa, merak duymuyorsa, yeni şeyler keşfetmiyorsa, şaşırmıyorsa yaşlıdır. Sürekli eskiyi tekrar ediyor, yeniye kendini açmıyorsa yaşlıdır.’’
Sevgiyle kalın…
Klinik Psikolog Gülsüm BİRCAN
Not: Bilgeliğin sadece yaşlılıkla gelen bir durum olmadığını da belirtmek isterim.
